Bilgileri tazelemek ve yeni başlayanların sorabilecekleri sorulara cevap verebilmek için..

Domates Yetiştiriciliği

AMAÇ

 Amacım, yerli tohumlarımızı ve lezzetlerimizi elden geldiği kadar korumak ve gelecek nesillere aktarmaktır. Bu amaca binaen, küçük de olsa bir tohum arşivi oluşturmaya çalıştım. Umarım ilerleyen zamanlarda daha profesyonelce ziraat yapabiliriz. Sorularınız veya önerileriniz için yusuferdem@habitat.org.tr adresime mail yollayabilirsiniz.

TOHUM EKİMİ

• Tohum ekimi işi Şubat sonu veya mart ayı ortasında yapılabilir. İklime göre değişir
• 15 cm derinlikteki saklama kabına 10 cm kadar harç doldurulur. Bu harca konabilecek maddeler; Elenmiş torf, perlit, humuslu toprak, odun külü, ince kum, elenmiş koyun gübresi veya solucan gübresi gibi malzemeler olabilir. Normal torf kaba olduğundan tohumların bazısı çimlenmeyebilir. Bu yüzden ya ince tohum torfu temin edilmeli ya da normal kaba torf, elek ile elenmelidir. Viyol kullanmak isteyen aynı işlemi her viyole iki tohum olacak şekile yapabilir.
• Tohumlar çok sık olmayacak şekilde istenen sayıda kabın içine torfun üzerine serpilir ve sprey ile sulanarak ıslatılır. Üzerine 3 cm kadar ince torf serilerek tohumların üzeri kapatılır ve elle bastırılarak sıkıştırılır.
• Kabın üzeri streç folyo ile örtülerek hava almayacak şekilde kalorifer üzerine veya güneş gören bir pencere önüne konabilir. Kesinlikle soğuk havayla temas ettirilmez.
• Kabın içindeki nem kurumayacak şekilde tohumlar filizlenene kadar beklenir. Arada bir spreyle üstünden sulanır. Filizler çıkmaya başladığında üstü açılır. Sıcak ve nemli ortamda 5 cm kadar büyüdükten sonra fide seyretme işlemine başlanabilir.
• Çimlenen fidelerin küçük zayıf ve cılız olanları cımbız yardımıyla koparılarak güçlü ve sağlıklı olanlar bırakılır. (Seyreltme)

 ŞAŞIRTMA (Fideleri ayırma)

• Şaşırtma için torf, elenmiş koyun gübresi, perlit, kum gibi malzemeler belli oranlarda karıştırılarak harç hazırlanır.
• Viyollerin içine doldurulan harç nemli olmalıdır. Fideler saklama kabından alttan bir kazıma aleti yardımıyla kaldırılır ve kökleri hava almadan viyole parmakla açılan deliğe dikkatlice yerleştirilir.
• Bu işlem en önemli aşamadır. Fidenin sapından tutulmaz. Yapraklarından yavaşça kaldırılarak kökleri ters bükülmeden yerleştirilmelidir.
• Dikimden sonra viyoller içi su dolu kaba konur ve alttan sulanır. Üstten de yeteri kadar sulandıktan sonra devrilmemesi için kasalara yerleştirilir.
• Fideler cam balkon veya güneş gören cam önü gibi bir ortamda havalar ısınana kadar bekletilir ve soğukla temas ettirilmez.
• Bilhassa İç Anadolu gibi iklimlerde gece sıcaklığının düştüğü bahar aylarında dışarıda bırakılmamalıdır. Direkt rüzgârla da temas ettirilmemelidir.
• Tohumlarımız Ayaş Yerli domatesi tabir edilen ırktır. Hibrit değildir.
• Domates bitkisinin ürün vermesi için mutlaka toprağa dikilmesi gerekir. Saksıda veya balkonda terasta ürün alınamaz.
• Fideler, dikilene kadar iki günde bir akşam vakti sulanmalıdır. Çok su bitkiyi tembelleştirir. Mümkünse alttan sulama yapmak yararlı olur, viyollerin altı delik olduğundan yayvan bir kaba iki parmak su konarak viyoller içine oturtulur. On dakika durması yeterlidir.

 DİKİM

• Dikim işlemi için dikilecek alana karık tabir ettiğimiz oluk şeklinde ve 25-30 cm. derinliğinde duz çukurlar açılır. İçine bir miktar gübre serpilerek iyice sulanır. Su çekildikten sonra nemli toprak yumuşar ve dikime hazır olur.
• Yaklaşık 90 cm. aralıklarla ve şaşırtmalı olarak dikilir. Mala ile açılan çukura, bir miktar su doldurulur. Viyoldeki fide elde ters çevrilerek kökler kurutulmadan gömülür. Etrafı iyice bastırılarak sağlamca dik durması sağlanır. Her bir fidenin yanına bir adet çivi gömülebilir. Bu çivi paslanır ve sulandıkça bitkinin demir ihtiyacını karşılar. Ayrıca fidelerin etrafına bir miktar gübre serpilebilir.

SIRIKLAMA

• Dikilen fidenin 15 cm. kadar yanına köklere zarar vermeden uçları sivriltilmiş 1 m. kadar uzunlukta çıta tipi kazıklar çakılır. Bu kazıkların üzerine yatay olarak çakılan diğer çıtalara ince çiviler çakılarak. yumuşak ve esnek iplerle kazığa bağlama yapılır ve rüzgardan devrilmesini önler. Naylon ipler gövdeye zarar verebilmektedir. Fideler meyveye durduğunda ağırlaşacağı için dallar bu çıtalara çok sıkı olmadan bağlanarak meyvenin ağırlığı çıtaya verilir. Bağlanmayan meyveler ağırlıktan yere yatarsa çamurlu toprağa değerek çürüyebilir.
• Fideler çiçeğe durana kadar hava sıcaklığına bağlı olarak üç-dört akşamda bir sulanır. Çiçeğe durduktan sonra bu süre bir haftaya çıkarılır ve verilen su azaltılır. Meyveler görülmeye başladığında ise sulama iyice azaltılır. Bunun nedeni bitkinin artık suya değil toprağın derinliklerindeki neme ihtiyaç duymasıdır. Bunun için bitki ince kılcal kökleri 70-80 cm kadar derine indirerek nem arar. Çok sulanan fidenin meyvesi az ve küçük olur. Yaprakların sararması veya bazılarının kuruması önemli değildir, artık bitki dallar için değil meyve için güç toplamaktadır.
• Bu cins domateslerin hepsi bir anda kızarmaz. Aralıklarla kızaranlar dallara zarar vermeden mümkünse makasla saplarından kesilerek hasat edilir. Böylece dallarda olgunlaşmamış meyveler sırayla büyür ve kızarır.
• Cins itibarıyla çok ince kabukludur. Şekilsiz olabilir. Ama çok lezzetli bir ırktır. Güneşi ve sıcağı sever. Anadolu iklimine en uygun ırktır.
• Hasadın sonuna doğru birkaç tane en irilerinden domates ayrılır koparılmaz ve tohumluk olarak bekletilir. İyice olgunlaşınca toplanıp limon gibi ortadan ikiye kesilir. Su dolu bir küçük kaba sıkılır. İçinden suyuyla birlikte tohumları da çıkacaktır. Bu tohumlar yıkanarak kum ile karıştırılır ve kurumaya bırakılır. İyice kuruduktan sonra süzgeçte elle ovalanarak kumu ayrıştırılır. Koyu renkli bir ilaç şişesine konur ve nemi olmayan karanlık bir yerde ağzı açık olarak saklanır
• Yazdıklarımın tamamı kendi denemelerim ve yanılmalarımdan oluşan bilgilerdir. Hata payı her zaman vardır. Daha iyi anlayan-bilen arkadaşların düzeltmelerine ve ilavelerine her zaman açığım. Kolay gelsin..